4. Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί

Καθώς οι Οθωμανοί Τούρκοι επέκτειναν την κυριαρχία τους στη Βαλκανική Χερσόνησο,
είχαν να αντιμετωπίσουν διάφορες εξεγέρσεις από ομάδες Ελλήνων που συνέχιζαν την παράδοση των πολεμιστών του Βυζαντίου.




Πολλοί ήταν οι Έλληνες που αντιστάθηκαν στην οθωμανική κυριαρχία.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι Μανιάτες, οι Σουλιώτες, οι Σφακιανοί, οι Κλέφτες και οι Αρματολοί.

πίνακας του Νίκου Εγγονόπουλου
 «Περί Κορκοδείλου Κλαδά»

Ένας από τους σημαντικότερους πολεμιστές ήταν ο Κορκόδειλος Κλαδάς, ο οποίος είχε για ορμητήριο του τη Μάνη, μια από τις λίγες περιοχές που δεν υποτάχθηκαν στους Τούρκους.

Οι Μανιάτες ήταν ορεσίβιοι, που «αγρυπνούν νύχτα μέρα για να διατηρήσουν την ελευθερία τους και δεν εννοούν να αναγνωρίσουν κανένα ηγεμόνα επί της γης», όπως τους περιέγραψε Γάλλος περιηγητής.












Άλλοι ένοπλοι Έλληνες κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν οι Κλέφτες.












Οι Κλέφτες ζούσαν ομαδικά στην ύπαιθρο, σε δύσβατα μέρη, τα λημέρια.












Κάθε ομάδα είχε
τον αρχηγό της, τον Καπετάνιο 
και τη σημαία της, το μπαϊράκι.












Βασικό χαρακτηριστικό των κλεφτών ήταν η εχθρότητα που ένιωθαν για τους Τούρκους και γενικά για την εξουσία, στοιχείο που τους έκανε αγαπητούς στο λαό.

 Έγιναν σύμβολο της αντίστασης των υπόδουλων Ελλήνων ενάντια στους Οθωμανούς.

Διάσημοι Κλέφτες ήταν οι Κολοκοτρωναίοι, οι Πετμεζάδες, ο Μητροπέτροβας , ο Παναγιώταρος και άλλοι πολλοί.










Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους κλέφτες και να αποκαταστήσουν την ασφάλεια στην ύπαιθρο, οι Οθωμανοί Τούρκοι χρησιμοποιούσαν ένοπλους Έλληνες, τους αρματολούς.

Οι Αρματολοί ήταν πρώην Κλέφτες που στρατολόγησε ο Σουλτάνος για να αντιμετωπίσει την απειλή των Κλεφτών.

Ωστόσο οι Αρματολοί, παρόλο που ήταν βοηθητικά στρατεύματα των Τούρκων, συνεργάζονταν συνήθως με τους κλέφτες.  Ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας, πολλοί αρματολοί  εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και  προσχωρούν στις τάξεις των κλεφτών.







Ξακουστοί Αρματολοί ήταν ο Κατσαντώνης, ο Νικοτσάρας, ο Ανδρίτζος, ο Μπότσαρης, ο Λάμπρος Τζαβέλας και πολλοί άλλοι.












Αρκετοί από τους γιους, τους συγγενείς ή τα πρωτοπαλίκαρα τους συμμετείχαν αργότερα στη Μεγάλη Επανάσταση του 1821.