6. Οι Έλληνες των παροικιών και των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών

Κατά τον 15ο και τον 16ο αιώνα πολλοί Έλληνες λόγιοι, ευγενείς και στρατιώτες
αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη και τις παράλιες πόλεις της Ιταλίας, εξαιτίας των πολεμικών συγκρούσεων και της τουρκικής επέκτασης.   

Η μετανάστευση των Ελλήνων στο εξωτερικό, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, πραγματοποιήθηκε κυρίως σε δυο χρονικές περιόδους.

Την πρώτη περίοδο, από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα, η μετανάστευση ήταν συνήθως υποχρεωτική.





Κατά τη διάρκειά της λόγιοι, ευγενείς και στρατιώτες, άλλοτε μόνοι και άλλοτε συνοδευόμενοι από τις οικογένειές τους, εγκατέλειψαν την υπόδουλη Ελλάδα εξαιτίας των πολεμικών συγκρούσεων και της επέκτασης των Τούρκων.







Οι περισσότεροι πρόσφυγες κατάγονταν από νησιά 
(Κύπρος, Κρήτη)
ή παραθαλάσσια μέρη
(Μονεμβασιά, Μάνη, Ναύπλιο, Ήπειρος).
Εγκαταστάθηκαν κυρίως σε παραθαλάσσιες πόλεις της Ιταλίας καθώς και σε άλλα μέρη της Ευρώπης ιδρύοντας νέες κοινότητες, τις παροικίες.

Εξασκούσαν συνήθως  το επάγγελμα του στρατιώτη, του ναυτικού, του εμπόρου, του τεχνίτη, του αντιγραφέα χειρογράφων και του πανεπιστημιακού δασκάλου.














Η δεύτερη περίοδος της μετανάστευσης, κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, είναι εθελοντική και γίνεται για οικονομικούς λόγους
προς την Ευρώπη και ιδιαίτερα τη Ρωσία και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες.

Είναι η εποχή που οι οικονομικές δραστηριότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας περνούν στα χέρια των Ελλήνων.

Τα εμπορεύματα μεταφέρονταν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία προς την Κεντρική Ευρώπη και τη Ρωσία  από συγκεκριμένους δρόμους, με καραβάνια που διέσχιζαν τα Βαλκάνια.

Την ίδια περίοδο, Έλληνες από τον Πόντο  μεταναστεύουν στην Κριμαία και τον Καύκασο και ιδρύουν παροικίες με σπουδαιότερη την Οδησσό.

Η Τεργέστη στις αρχές του 19ου αιώνα

Οι Έλληνες από τη Μακεδονία εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Βιέννη, την Τεργέστη, τη Σερβία και την Ουγγαρία, όπου ασχολήθηκαν με το εμπόριο βαμβακερών, δερμάτων, χαλιών και άλλων ειδών.

Αρκετοί  Έλληνες οδηγούνται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στη Βλαχία και τη Μολδαβία, τις οποίες διοικούσαν Φαναριώτες.

​

Το πρώτο τυπωμένο καταστατικό της ελληνικής κοινότητας
 της Τεργέστης

Στον τόπο παραμονής τους πρώτο τους μέλημα είναι η ανέγερση ιερού ναού και η σύνταξη καταστατικού .
Στο καταστατικό  αυτό της  παροικίας  έγραφαν τους σκοπούς, την οργάνωση, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κατοίκων της
.














Ιδρύουν μοναστήρια, σχολεία και άλλα ιδρύματα.
Εκδίδουν βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες.
Αποκτούν πλούτο και βοηθούν οικονομικά την υπόδουλη πατρίδα τους, ιδιαίτερα ενισχύουν τα ελληνικά σχολεία και φροντίζουν για την έκδοση και διακίνηση βιβλίων στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα.
Χτίζουν ακόμη αρχοντικά στις ιδιαίτερες πατρίδες τους.

Ονομάστηκαν Έλληνες της Διασποράς και χάρη σε αυτούς ξεκίνησε τον 18ο αιώνα η Πνευματική Αναγέννηση του υπόδουλου Έθνους.